موارد معافیت مالیاتی، معافیت از مالیات های مستقیم

در این مقاله با معافیت از مالیات های مستقیم  آشنا خواهید شد، برای اطلاع از موارد معافیت مالیاتی در این مقاله با ما همراه باشید.

معافیت از مالیات های مستقیم

۱. اعمال نرخ صفر برای «درآمد ابرازی ناشی از فعالیت های تولیدی، معدنی و برخی از فعالیت های خدماتی» به مدت ۵ سال و در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت ۱۰ سال و افزایش این مدت در صورت «افزایش تعداد کارکنان شاغل در واحدهای مذکور» (صدر ماده ۱۳۲ ق.م.م و بند ب آن)

٢. اعمال نرخ صفر ناشی از «سرمایه گذاری» در واحدهای تولیدی، معدنی و برخی از فعالیت های خدماتی (بند ث ماده ۱۳۲ ق.م.م) و افزایش این مشوق ها در صورت مشارکت سرمایه گذاران خارجی (بند ح ماده ۱۳۲ ق.م.م)

٣. اعمال نرخ صفر برای درآمد حمل و نقل اشخاص حقوقی غیردولتی به میزان مذکور در بند ث ماده ۱۳۲ ق.م.م

۴. اعمال نرخ صفر و تخفیف مالیاتی برای شرکت های خارجی تولید کننده محصولات با نشان معتبر (بند خ ماده ۱۳۲ ق.م.م)

معافیت پنجاه درصدی درآمد ابرازی تأسیسات ایرانگردی و جهانگردی (بند ر ماده ۱۳۲ ق.م.م)

۶. اعمال نرخ صفر نسبت به «درامد ابرازی دفاتر گردشگری و زیارتی» (بند ز ماده ۱۳۲ ق.م.م)

۷. بخشودگی مالیاتی اشخاص حقوقی خصوصی و تعاونی، معادل هزینه های تحقیقاتی و پژوهشی آنان (بند س ماده ۱۳۲ ق.م.م)

۸. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد «صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی » و «شرکت‌‌های تعاونی روستایی، عشایری، کشاورزی، صیادان، کارگری، کارمندی، دانشجویان و دانش آموزان و اتحادیه های آن‌ها» (م. ۱۳۳ ق.م.م)

۹. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد مهدکودک ها در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها، مدارس ابتدایی، راهنمایی، متوسطه، فنی و حرفه ای و آموزشگاه های فنی و حرفه ای آزاد، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی» (ماده ۱۳۴ ق.م.م)

۱۰. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد مؤسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی حاصل از نگهداری اشخاص مذکور» (ماد ۱۳۴ ق.م.م)

۱۱. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد حاصل از فعالیت های منحصراً ورزشی توسط باشگاهها و مؤسسات ورزشی (ماده ۱۳۴ ق.م.م)

۱۲. معافیت وجوه پرداختی بابت انواع بیمه های عمر و زندگی (ماده ۱۳۶ ق.م.م)

۱۳. معافیت درآمد حاصل از آورده نقدی «در عقود مشارکتی منعقد شده با بنگاه های تولیدی» (ماده ۱۳۸ مکرر)

۱۴. معافیت موقوفات، نذورات، پذیره، کمک ها و هدایای دریافتی «بقاع متبرکه» (بند الف ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۱۵. اعمال نرخ صفر نسبت به کمک ها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی «مدارس علوم اسلامی، نهادهای انقلاب اسلامی، مؤسسات خیریه و عام المنفعه، مجامع حرفه ای، احزاب و انجمن ها و تشکل های غیردولتی، صندوقهای پس انداز بازنشستگی، سازمان بیمه خدمات درمانی، سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر» بندهای ج، د، ه، ط، ی ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۱۶. معافیت «کمک ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی جمعیت هلال احمر» (بند ب ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۱۷. اعمال نرخ صفر نسبت به حق بیمه و حق بازنشستگی سهم کارکنان و کارفرما و جریمه های دریافتی مربوط توسط «صندوق های پس انداز بازنشستگی، سازمان بیمه خدمات درمانی، سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر» (بند ج ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۱۸. اعمال نرخ صفر نسبت به موقوفات، کمک ها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی و همچنین درآمدها و عایدی حاصل از موارد مذکور برای انجمن ها و هیئت های مذهبی مربوط به اقلیت های دینی» (بند «ک» و «تبصره ۵ ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۱۹. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد «صندوق عمران موقوفات کشور که به مصرف عمران موقوفات برسد» (بند و ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۲۰. معافیت درآمد حاصل از «وجوه بریه ولی فقیه، خمس و زکات» (بند «ز» ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۲۱. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد موقوفات عام که در امور مصرح در بند «ح» استفاده می شوند (ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۲۲. اعمال نرخ صفر نسبت به فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری» (بند ال ماده ۱۳۹ ق.م.م) البته طبق بند ق تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور این معافیت در مورد فعالیت های مربوط به «انتشارات کمک درسی و فعالیت های هنری از قبیل بازیگری» صرفاً تا سقف دو میلیارد ریال در سال قابل اعمال است و بعد از آن حسب مورد به نرخ ماده ۱۰۵ یا ماده ۱۳۱ ق.م.م مشمول مالیات می شود.

۲۳. اعمال نرخ صفر نسبت به وجوه حاصل از «فعالیت های غیر انتفاعی توسط اشخاص موضوع ماده ۱۳۹ ق.م.م در جهت پیشبرد اهداف و وظایف آن‌ها» (تبصره ۱ ماده ۱۳۹ ق.م.م)

۲۴. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات بخش کشاورزی» و «۲۰٪ درآمد حاصل از صادرات مواد خام» (ماده ۱۴۱ ق.م.م اصلاحی ۱۳۹۴). سپس به موجب بند الف ماده ۲۳ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵/۱۱/۱۰ هرگونه وضع مالیات یا عوارض برای صادرات کالاهای مجاز و غیر یارانه ای» ممنوع اعلام شد. بر این اساس از زمان لازم‌الاجرا شدن این بند، ماده ۱۴۱ ق.م.م ناظر بر صادرات کالاهای مجاز و غیر یارانه ای» تخصیص زده شد لذا صادرات کالاهای مذکور به صورت کلی معاف از مالیات اعلام شد اما در آمد حاصل از صادرات «خدمات» همچنان تابع حکم ماده ۱۴۱ ق.م.م بود. در ادامه، قوانین بودجه سالانه ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ اعمال نرخ صفر و معافیت های مالیاتی برای درآمدهای صادراتی در عملکرد سال های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ را منوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور اعلام کردند. همچنین در سال ۱۴۰۰ درآمد حاصل از صادرات مواد معدنی فلزی – غیر فلزی، محصولات نفتی، گازی و پتروشیمی به صورت خام و نیمه خام در تمام نقاط کشور» و همچنین «قیر» مشمول مالیات قرار گرفت (بندهای «ث» و «ظ» تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور).

۲۵. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد حاصل از صادرات کالاهای عبوری (تبصره ۱ ماده ۱۴۱ ق.م.م)

۲۶. اعمال نرخ صفر نسبت به درآمد کارگاه ها، شرکت های تعاونی تولیدی و اتحادیه های «فرش دستباف و صنایع دستی» (ماده ۱۴۲ ق.م.م) همچنین طبق ماده ۲ قانون حمایت از تأسیس و اداره مجتمع های بزرگ و متمرکز قالی بافی «مالكین و بافندگان شاغل در مجتمع‌‌های قالی بافی (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) از پرداخت هرگونه عوارض و مالیات بر تولید، فروش و صادرات معاف هستند.»

۲۷. بخشودگی (اعمال نرخ صفر نسبت به) معادل ۱۰٪ از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس های کالایی پذیرفته شده و به فروش می رسد و ۱۰٪ از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آن‌ها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی پذیرفته می شود و ۵٪ از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آن‌ها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می‌‌شود و افزایش دو برابری میزان بخشودگی در صورت وجود حداقل ۲۵% سهام شناور آزاد در پایان دوره مالی (ماده ۱۴۳ ق.م.م)

۲۸. اعمال نرخ صفر نسبت به مالیات بر درآمد «صندوق های سرمایه گذاری»، «درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری، نقل و انتقال یا صدور و ابطال اوراق بهادار» (تبصره ۱ ماده ۱۴۳ مکرر)

۲۹. عدم دریافت هیچ گونه مالیات از «فروش سهام یا حق تقدم شرکت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس توسط اشخاص مقیم ایران در بورس ها یا بازارهای خارج از بورس خارجی» (تبصره ۳ ماده ۱۴۳ مکرر)

۳۰. معافیت «جهیزیه منقول و مهریه اعم از منقول و غیرمنقول، جوایز علمی و بورس های تحصیلی و حق اختراع یا حق اكتشاف؛ به طور کلی» و نیز «درآمد ناشی از فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی؛ به مدت ده سال» (ماده ۱۴۴ ق.م.م)

۳۱. معافیت «سود سپرده های مربوط به کسور بازنشستگی و پس انداز کارمندان و کارگران»، سود یا جوایز سپرده های بانکی و مؤسسات اعتباری»، «جوایز متعلق به اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه»، «سود پرداختی بانک های ایرانی به بانک های خارج از ایران بابت اضافه برداشت (اوردرافت) و سپرده ثابت به شرط معامله متقابل» و «سود و جوایز متعلق به اوراق مشارکت» (ماده ۱۴۵ ق.م.م)

۳۲. اعمال نرخ صفر نسبت به مالیات سازمان ها و مؤسسات وابسته به شهرداری ها که به موجب قانون برای انجام وظایف ذاتی شهرداری در امور عمومی، شهری و خدماتی تشکیل شده اند مشروط به این که صد در صد سرمایه و دارایی آنان نیز متعلق به شهرداری باشد (۲۸۰ ق.م.م)

۳۳. معافیت نهاد واسط از پرداخت هرگونه مالیات و عوارض نقل و انتقال و مالیات بر درآمد آن دسته از دارایی هایی که تأمین مالی آن از طریق انتشار اوراق بهادار به عموم صورت می گیرد (ماده ۱۱ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجراء سیاست های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی مصوب ۱۳۸۸)

۳۴. معافیت درآمد حاصل از فروش دارایی به نهاد واسط برای تأمین مالی از طریق عرضه عمومی اوراق بهادار و عدم تعلق هیچ گونه مالیات و عوارض به نقل و انتقال آن (ماده ۱۲ قانون یاد شده)

۳۵. معافیت «سود تفاوت نرخ تسعیر ارز حاصل از صادرات» و اعمال مالیات با نرخ صفر نسبت به «سود و زیان ناشی از تسعیر دارایی ها و بدهی های ارزی بانک توسعه صادرات ایران، صندوق ضمانت صادرات ایران و شرکت سرمایه گذاری خارجی ایران» (بند الف ماده ۴۵ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور)

۳۶. معافیت «پرداخت ها و دریافت ها و واردات و ارسال قطعات مصرفی هیئت امنای صرفه‌‌جویی ارزی در معالجه بیماران به خارج از کشور از هرگونه مالیات عوارض، حقوق گمرکی، و بیمه محلی، ثبت سفارش و پرداخت مابه‌التفاوت» (ماده ۷ قانون هیئت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران مصوب ۱۳۷۸/۹/۲۱ )

۳۷. معافیت از مالیات بر درآمد و دارایی «اشخاص حقیقی و حقوقی که در مناطق آزاد تجاری – صنعتی به انواع فعالیت های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از تاریخ بهره برداری مندرج در مجوز به مدت بیست سال» (ماده ۱۳ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۷۲)

۳۸. معافیت مالیاتی شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان به مدت پانزده سال» و در صورت استقرار در پارک های علم و فناوری به میزان مزایای مناطق آزاد (مواد ۳ و ۹ قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌ سازی نوآوری ها و اختراعات و آیین نامه اجرایی این ماده)

۳۹. معافیت مالیاتی «سرمایه گذاری در ایجاد و بهره برداری از تأسیسات تبدیل پسماند به انرژی»، قراردادهای خرید تضمینی برق از تاسیسات مذکور» و «عوارض تعرفه پسماند» و همچنین اعمال مالیات با نرخ صفر نسبت به مالیات مستقیم «کلیه فعالیت های مرتبط با مدیریت اجرایی پسماند شامل تفکیک از مبدا، جمع آوری، پردازش، بازیافت، تولید انرژی و دفع » (مواد ۴ و ۵ قانون کمک به ساماندهی پسماندهای عادی با مشارکت بخش غیردولتی مصوب ۹۹/۱/۲۰ )

۴۰. بخشودگی معادل ده درصد (۱۰%) از «مالیات ابرازی عملکرد مؤدیانی که توسط سازمان امور مالیاتی ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش و تجهیزات مشابه شده اند برای مدت دو سال اول» (ماده ۱۶۹ ق.م.م)

۴۱. عدم شمول کلیه مالیات‌‌ها نسبت به انتقال دارایی‌های شرکت‌های ادغام یا ترکیب شده به شرکت جدید یا شرکت موجود (بند ب ماده ۱۱۱ ق.م.م)

۴۲. معافیت جایزه خوش حسابی مالیاتی (ماده ۱۸۹ ق.م.م)

۴۳. اعمال نرخ صفر نسبت به «معادل سهم شرکت نفت از ارزش نفت (نفت خام، میعانات گازی و خالص گاز طبیعی) صادراتی و مبالغ حاصل از فروش داخلی که در قوانین بودجه سنواتی تعیین می گردد» (بند الف از ماده ۱ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲))

۴۴. معافیت معادل ۱۰۰٪ مابه التفاوت حاصل از فروش اموال و دارایی های مازاد بانک های دولتی نسبت به مبلغ قیمت دفتری و هزینه های فروش پس از کسر سهم سود قطعی سپرده گذاران (تبصره ۱ بند ب ماده ۱۶ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب ۱۳۹۴)

۴۵. معافیت فعالیت های صندوق تثبیت بازار سرمایه (تبصره ۵ ماده ۲۸ رفع رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب ۱۳۹۴)

۴۶. معافیت از «مالیات سود و زیان ناشی از تسعیر دارایی ها و بدهی های ارزی صندوق توسعه ملی» (ماده ۳۶ قانون یاد شده)

۴۷. معافیت «نقل و انتقال سهام، سهم الشرکه، حقوق مالکانه و حق تقدم بنگاه های مشمول واگذاری در فرایند تجزیه، ادغام، تحصیل و انحلال تا زمانی که بنگاه دولتی بوده و واگذار نشده باشد.» همچنین بنگاه هایی که در اجرای این قانون واگذار می شوند یا بین دستگاه‌‌های اجرایی نقل و انتقال می یابند تا زمان واگذاری نیز از شمول مالیات نقل و انتقال معاف هستند. به علاوه انتقال سهام به شرکت‌های تأمین سرمایه که ناشی از تعهد پذیره نویسی باشد از مالیات نقل و انتقال معاف است (تبصره ۱ ماده ۱۹ قانون نحوه اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی)

۴۸. معافیت «نقل و انتقال سهام از سازمان خصوصی سازی به شرکت‌های سرمایه گذاری استانی». همچنین به موجب تبصره ۲ این ماده «افزایش سرمایه در شرکتهای سرمایه گذاری استانی ناشی از دریافت سهام از سازمان خصوصی‌سازی، همچنین افزایش سرمایه در شرکت‌‌های تعاونی شهرستانی ناشی از افزایش دارایی شرکتهای سرمایه گذاری استانی مربوط از این محل، از مالیات معاف است.» (تبصره‌های ۱ و ۲ ماده ۳۶ قانون یاد شده)

۴۹. معافیت کلیه ابزارها و اوراق مالی منتشره در بازار سرمایه محور همانند صکوک مطابق اوراق مشارکت (تبصره ماده ۱۴ قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب ۱۳۸۷)

۵۰. معافیت از مالیات بر درآمد کمک های نقدی و غیر نقدی ناشی از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها به اشخاص حقیقی و حقوقی» (تبصره ۲ ماده ۱۲ قانون هدفمند کردن یارانه ها)

۵۱. اعمال نرخ صفر نسبت به «جذب مشارکت بخش خصوصی در طرح های سازمان های توسعه ای» (بند ت ماده ۴۳ قانون برنامه ششم توسعه)

۵۳. معافیت سهام عدالت به عنوان دارایی های ماترک متوفیان تا تاریخ ۱۳۹۹/۵/۱ از «مالیات موضوع بند ۱ ماده ۱۷ و ماده ۱۴۳ و ماده ۱۴۳ مکرر ق.م.م» (تبصره ۳ ماده ۲ آیین نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت مصوب ۱۳۹۹/۵/۴ )

۵۴. عدم شمول مالیات نسبت به «سودهای تحقق نیافته ناشی از به کارگیری روش خالص ارزش فروش طبق استانداردهای حسابداری در مورد شرکت های سرمایه گذاری استانی» (تبصره ۱ ماده ۳ آیین نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت مصوب ۱۳۹۴/۵/۴)

۵۵. معافیت مالیاتی «هر گونه نقل و انتقال مرتبط با اجرای آیین نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت برای اولین بار» (ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی فوق)

۵۶. اعمال نرخ صفر نسبت به «شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس ایران ناظر سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم و عرضه عمومی» به میزان ۲۰% بر افزایش سرمایه مذکور از سود سال مالی قبل آن‌ها. (ماده 2 قانون افزایش سرمایه مبلغ افزایش شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس ایران از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم مصوب ۱۳۹۹/۵/۲۹)