اظهارنامه های مالیاتی

در این مقاله به مبحث اظهارنامه های مالیاتی و همچنین در مبحث دوم به ماهیت حقوقی اظهارنامه خواهیم پرداخت، با ما در این مقاله همراه باشید.

اظهارنامه های مالیاتی

با توجه به این که مؤدیان بیشتر از هر مرجع دیگری از میزان مآخذ مالیاتی خود مطلع هستند لذا اظهار و اعلام میزان درآمد و سایر اطلاعات ضروری در فرآیندهای مالیاتی توسط شخص مؤدی، تشخیص مالیات را از دقت و سهولت بیشتری برخوردار خواهد کرد.
این امر از طریق الزام مؤدیان به تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی انجام می شود.
اظهارنامه مالیاتی فرمی است که بسته به نوع آن، حسب مورد به منظور اظهار درآمدها، هزینه های دارایی ها، بدهی ها، سرمایه، معافیت ها، درآمد مشمول مالیات، مالیات، بخشودگی مالیاتی و همچنین اطلاعات هویتی و مکانی مؤدی، توسط سازمان تهیه و جهت تکمیل در اختیار مؤدیان قرار می گیرد.

۵۷. بخشودگی از پنج واحد درصد برای «واحدهای صنفی با درآمد مشمول مالیات کمتر از یک میلیارد ریال و واحدهای تولیدی برای مالیات بر عملکرد سال ۱۳۹۹» به دلیل شرایط کرونایی کشور (فراز ۲ از بند ق تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور)

۵۸. اعمال نرخ صفر نسبت به «سود ناشی از تسعیر دارایی ها و بدهی های ارزی بانک مشترک ایران – ونزوئلا در سال ۱۴۰۰» (جزء ۱۲ از بند ق تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور)

۵۹. معافیت از مالیات و عوارض «نقل و انتقال دارایی به/ از صندوق های سرمایه گذاری پروژه که پذیره نویسی آن‌ها با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می شود» (جزء ۱۲ از بند ق تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور)

۶۰. معافیت از مالیات نقل و انتقال «هرگونه دارایی به/ از شرکت های سهامی عام طرح (پروژه)، صندوق های سرمایه گذاری غیرمستقیم و یا صندوق های سرمایه گذاری اعم از طرح (پروژه)، زمین و ساختمان، املاک و مستغلات (جزء ۲ از بند و تبصره ۱۸ قانون بودجه ۱۴۰۰ کل کشور)

د) اظهارنامه مالیات بر درآمد اتفاقی: صاحبان درآمدهای اتفاقی مكلف اند در هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را در مورد منافع موضوع ماده ۱۲۳ ق.م.م از تاریخ تحصیل در آمد یا تعلق منافی تا آخر اردیبهشت ماه سال بعد و در سایر موارد تا پایان ماه بعد به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم و مالیات متعلق را بپردازند.
طبعاً در صورتی که معامله در دفاتر اسناد رسمی انجام و مالیات وصول شده باشد تکلیف تسلیم اظهارنامه ساقط می شود (ماده ۱۲۷ ق.م.م).

ه) اظهارنامه مالیات بر ارث: وراث متوفی (منفرداً یا مجتمعاً) یا ولی یا آمین یا قیم یا نماینده قانونی آن‌ها موظفند به منظور کسر هزینه های قانونی، ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه ای حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی ها به اداره امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم نماید (ماده ۲۶ ق.م.م).

و) اظهارنامه دریافت کنندگان حقوق از اشخاص مقیم خارج که در ایران شعبه یا نمایندگی ندارند: این نوع از حقوق بگیران مكلف اند تا پایان ماه بعد از تاریخ دریافت حقوق، مالیات متعلق را به اداره امور مالیاتی محل سکونت خود پرداخت و تا آخر تیرماه سال بعد اظهارنامه مالیاتی مربوط به حقوق دریافتی خود را به اداره امور مالیاتی مزبور تسلیم نمایند (ماده ۸۸ ق.م.م).

ز) اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده: مشمولان مالیات بر ارزش افزوده مکلفند اظهارنامه هر دوره مالیاتی (سه ماهه) را حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضای هر دوره به سازمان، تسلیم و مالیات متعلق به دوره را پس از کسر مالیاتهایی که طبق مقررات این قانون پرداخت کرده اند و قابل کسر می باشد پرداخت نمایند (ماده ۲۱ ق.م.ا.ا).

 

مبحث دوم: ماهیت حقوقی اظهارنامه

با توجه به آثار حقوقی که قانون گذار برای اظهارنامه پیش بینی نموده است تعیین ماهیت حقوقی این سند، دارای اهمیت است.
به نظر می رسد در صورتی که مؤدی به موجب اظهارنامه مالیاتی، خود را موظف به پرداخت مالیات اعلام نماید، این «اظهارنامه مالیاتی» را می توان نوعی «اقرار» دانست که توسط مؤدی ناظر بر مالیات پرداختی خود اعلام شده است.
در حقیقت، اجزای اقرار؛ مذکور در ماده ۱۲۵۹ قانون مدنی محقق به نظر می رسد چرا که اولاً «اخبار» و از نوع کتبی بوده ثانیاً «برای غیر» (به نفع سازمان) است و ثالثاً به «ضرر» مؤدی است.
از این رو اقرار از ادله اثبات قطعی یک موضوع به ضرر مقر (اقرارکننده) خواهد بود و بر همین اساس مطابق قوانین و مقررات، میزان مالیات ابرازی مؤدی در اظهارنامه نیز اصولاً قطعی تلقی شده و وی به هر ترتیب و بدون داشتن حق اعتراض، ملزم به پرداخت مبالغ ابرازی است.
البته لازم به ذکر است تنها در صورت اثبات اشتباه در تکمیل اظهارنامه است که الزام مؤدی به پرداخت مبالغ ابرازی از بین خواهد رفت که این امر نیز با توجه به زمان اعلام اشتباه، فرآیند خاص خود را خواهد داشت، لذا ما بر قطعی بودن درآمدهای ابرازی توسط مؤدی است.
بنابراین با توجه به اینکه میزان مالیات وی در اظهارنامه در حقیقت «اظهار بر ضرر خود» تلقی می شود به عنوان نوعی اقرار، منجر به قطعی شدن میزان مالیات ابرازی در اظهارنامه خواهد شد.

 

نکته دیگر لزوم وجود «صراحت» در اقرار است. چنانچه اظهارات مؤدی، دارای صراحت در یک موضوع نباشد نمی توان آثار حقوقی اقرار را نسبت به آن بار نمود.
به عنوان نمونه با توجه به اینکه مطابق ماده ۹۵ ق.م.م صاحبان مشاغل، دارای گروه بندی و تکالیف قانونی خاص خود هستند چنانچه یک مؤدی در حین تکمیل اظهارنامه در مورد اعلام گروه خود مرتکب اشتباه شود به نحوی که خود را در گروه بالاتر (دارای تکالیف مالیاتی بیشتر) اعلام نماید این امر را نمی توان به عنوان اقرار به شمار آورد.
این نکته که به درستی در بخشنامه شماره ۲۰۰/۹۷/۵۱ مورخ ۱۳۹۷/۳/۲۸ سازمان نیز مورد اشاره قرار گرفته و چنین قابل تحلیل است که چون مؤدی تکالیف قانونی مربوط به گروه بالاتر را انجام نداده لذا درج گروه بالاتر در اظهارنامه «صراحتاً» به معنای رضایت و اقرار وی در قرار گرفتن در آن گروه نیست.
همچنین در موارد تردید در مفاد اقرار، تفسیر به نفع مؤدی شایسته تر و مطابق با اصول حقوقی خواهد بود.

سخن پایانی این مقاله

در این مقاله مفهوم اظهارنامه های مالیاتی و همچنین ماهیت حقوقی اظهارنامه را برایتان شرح دادیم. لازم بذکر است برای کسب اطلاعات دقیق و مشورت در زمینه پرونده‌های حقوقی بهترین گزینه، دریافت مشورت و راهنمایی از وکلای با تجربه است‌. به این منظور گروه وکلای وکیل عدلیه به سرپرستی آقای سید حمیدرضا موسوی گزینه و پیشنهاد مناسبی است و بابت پروند‌ه های خود آسودگی خاطر خواهید داشت.