تقلب در آزمون های سراسری

آزمون های سراسری، رویدادی است که هر ساله میلیون ها نفر از دانش آموزان، دانشجویان و سایر اقشار مردم را با خود درگیر می کند. بخاطر هزینه های بالای برگزاری آزمون سراسری، تدابیر ویژه ای برای این آزمون درنظر گرفته شده است و تلاش شده است تا حد ممکن، از بروز تخلف و تقلب در آزمون های سراسری جلوگیری به عمل آید. یکی از مهم‌‌‌ترین تخلفات رخ داده در آزمون سراسری، تقلب می باشد.

در این مقاله با محوریت تقلب، به این پرسش ها پاسخ خواهیم داد که منظور از آزمون سراسری چیست؟
جرائم و تخلفات آزمون های سراسری کدامند؟ چگونه متوجه شویم متهم به تقلب در آزمون سراسری هستیم؟
آیا حضور در آزمون مجدد سازمان سنجش برای فرد متهم به تقلب الزامی است؟
مجازات مجرمان و متخلفان در آزمون سراسری چیست؟
مجازات سایر عوامل دخیل در تقلب چیست؟ و نحوه رسیدگی به تخلفات در هیأت های رسیدگی کننده چگونه است؟

 

منظور از آزمون سراسری چیست؟

بر اساس ماده یک قانون رسیدگی به تخلفات و جرائم در آزمون های سراسری، منظور از «آزمون سراسری» در این قانون عبارت است از کلیه آزمون هایی که جنبه ملی و همگانی دارد و توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا وزارت آموزش و پرورش یا دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می گردد.
از قبیل آزمون ورودی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی کشور.
اگر در این موضوع که آزمون برگزارشده جزو آزمون های سراسری است یا خیر اختلافی حادث شد، نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا وزارت آموزش و پرورش یا دانشگاه آزاد اسلامی متبع است.

 

جرائم و تخلفات و تقلب در آزمون های سراسری کدامند؟

ماده 5 قانون رسیدگی به تخلفات و جرایم در آزمون های سراسری، مصادیق جرائم و تخلفات در آزمون های سراسری را برشمرده است.
این جرائم و تخلفات عبارتند از:

الف- مرتکب شدن به هر گونه عملی که موجب برهم زدن نظم در برگزاری آزمون شود و یا همراه داشتن هر گونه وسیله ی غیرمجاز مانند :  وسایل ارتباط الکترونیکی و دستگاه‌ هایی حافظه‌دار هستند.

ب- مرتکب شدن به هر گونه عمل خلاف مقررات، که آزمون داوطلب را از نظر علمی مخدوش سازد مانند :
تحویل دادن مدرک یا گواهی جعلی یا تصویر گواهی مجعول برای شرکت در آزمون، تبانی با داوطلبان یا افراد خارج از حوزه ی امتحان یا دست‌اندرکاران آزمون مثل طراحان سؤال و عوامل اجرایی برای ارتکاب به تخلف در آزمون، ثبت نام در آزمون با هویت جعلی یا شرکت در جلسه آزمون به جای داوطلبِ اصلی، کمک به داوطلب خارج از دستورالعمل های برگزاری آزمون جهت پاسخ به سؤالات، استفاده کردن از هرنوع وسیله غیرمجاز مثل دستگاه‌ های حافظه‌دار و وسایل ارتباط الکترونیکی، دسترسی غیرمجاز به اطلاعاتی که مربوط به داوطلبان است و یا استفاده غیر مجاز از آنها، هر نوع تغییر غیر مجاز در سؤالات، اوراق و پاسخنامه‌های داوطلبان یا دیگر مدارک و دفاتری که مربوط به آزمون است، و افشای سؤالات آزمون یا سعی در جهت دست یافتن و افشای آن یا شرکت یا معاونت در این امر قبل یا درحین برگزاری آزمون به هر نحو، خرید یا فروش سؤالات آزمون و یا پاسخ آن ها یا شرکت یا معاونت در این امر قبل یا حین برگزاری آزمون اعم از اینکه سؤالات یا پاسخ آنها واقعی یا غیرواقعی باشد.

 

چگونه متوجه شویم متهم به تقلب در آزمون سراسری هستیم؟ 

تصحیح پاسخنامه های آزمون سراسری، به شیوه کاملاً مکانیزه و هوشمند توسط سیستم های کامیپوتر انجام می شود و در صورتی که تفاوت فاحش نمره و رتبه اکتسابی با سوابق تحصیلی، معدل و آزمون های قبلی داوطلب، گزارش واصله به دستگاه برگزارکننده آزمون که از اشخاص حقیقی و حقوقی مورد وثوق رسیده باشد، داوطلبانی که پاسخنامه های آنان در تمام یا برخی دروس از لحاظ گزینه ها به طور غیر متعارف مشابه و یکسان باشد، پرونده فرد مزبور، برای رسیدگی به هیأت بدوی رسیدگی به تخلفات و تقلب در آزمون های سراسری ارجاع می شود.

افراد متهم به تقلب در آزمون سراسری، در ابتدا و پیش از اعلام نتایج آزمون، با پیامی از سوی سازمان سنجش مواجه می شوند مبنی بر اینکه نتیجه آزمون آنها در هیأت بدوی رسیدگی به تخلفات در آزمون های سراسری در دست بررسی می باشد و تا زمان تعیین تکلیف نهایی، نتایج آزمون آنها اعلام نخواهد شد.

پس از آن نیز نامه ای از هیأت بدوی رسیدگی به تخلفات در آزمون های سراسری به فرد ارسال می شود که وی را ملزم به شرکت مجدد در آزمون می نماید.

 

آیا حضور در آزمون مجدد سازمان سنجش برای فرد متهم به تقلب الزامی است؟

سازمان سنجش به طور معمول و به فاصله چند ماه، دو بار آزمون مجدد را برگزار می کند و در صورتی که فرد متهم به تقلب نتواند در آزمون اول شرکت کند، با ارائه درخواست کتبی، می تواند در آزمون مجدد شرکت کند.
اما در صورتی که به هر دلیلی فرد قصد نداشته باشد که در آزمون شرکت کند، باید به این نکته توجه داشته باشد که چنانچه داوطلب از انجام آزمون مجدد استنکاف نمایند مردود علمی شناخته می‌شوند و مراتب با صدور رأی توسط هیئت بدوی به اطلاع داوطلب رسانده می‌شود.
البته در صورتی که شکایت متهم در مراجع قضائی به نتیجه برسد، نتیجه آزمون اصلی قطعی شده و استنکاف از شرکت در آزمون مجدد، ضرری را متوجه متهم نمی کند.

 

مجازات مجرمان و متخلفان در آزمون سراسری چیست؟

قانون رسیدگی به تخلفات و جرایم در آزمون های سراسری، برای متخلفان مجازات هایی را درنظر گرفته است تا از تکرار چنین تخلفاتی جلوگیری نماید.

بر اساس ماده 5 این قانون، افرادی که موجب بی نظمی در برگزاری آزمون گردند یا در جلسه آزمون هرگونه وسیله غیر مجاز از قبیل وسایل ارتباط الکترونیکی و دستگاه های حافظه دار به همراه داشته باشند، به اخطار کتبی با درج در پرونده داوطلب و اعلام به مراجع ذیربط یا محرومیت از گزینش در آزمون همان سال محکوم می شوند.

افرادی که مرتکب هرگونه عمل خلاف مقررات که آزمون داوطلب را از نظر علمی خدشه‌دار سازد شوند و از هرگونه وسیله غیر مجاز از قبیل وسایل ارتباط الکترونیکی و دستگاه های حافظه دار استفاده نمایند، به محرومیت از گزینش علمی در آزمون همان سال و ابطال قبولی داوطلب در همان سال و محرومیت از شرکت در آزمون از یک تا ده سال بعد محکوم می شوند.
و در مورد مرتبکین تخلفات کمک به داوطلب خارج از ضوابط برگزاری آزمون جهت پاسخ به سؤالات، دسترسی غیر مجاز به اطلاعات مربوط به داوطلبان یا استفاده غیرمجاز از آنها، هرگونه تغییر غیرمجاز سؤالات، اوراق و پاسخنامه های داوطلبان یا سایر مدارک و دفاتر مربوط به آزمون، افشای سؤالات آزمون یا تلاش در جهت دستیابی و افشای آن یا شرکت یا معاونت در این امر قبل یا حین برگزاری آزمون به هر نحو، و خرید یا فروش سؤالات آزمون یا پاسخ آنها یا شرکت یا معاونت در این امر قبل یا حین برگزاری آزمون اعم از اینکه سؤالات یا پاسخ آنها واقعی یا غیرواقعی باشد، هیأت‌ های رسیدگی متهم را برای رسیدگی و اعمال جزای نقدی از ده میلیون (۰۰۰ ۰۰۰ ۱۰) ریال تا یک میلیارد (۰۰۰ ۰۰۰ ۰۰۰ ۱) ریال یا حبس از یک تا پنج سال یا هر دو مجازات به محاکم دادگستری معرفی می نمایند.

ارتکاب هر یک از این تخلفات، چنانچه در قالب عضویت در یک گروه یا شبکه باشد موجب تشدید مجازات می شود و تشکیل دهنده و سرکرده گروه یا شبکه به حداکثر مجازات محکوم می گردد.
مجازات هر یک از اعضاء که در ارتکاب تخلفات و جرایم فوق دخالتی نداشته باشند حسب مورد حداقل مجازات ذکر شده برای مرتکب می باشد.

 

مجازات سایر عوامل دخیل در تقلب چیست؟

ممکن است در مواردی، فرد متقلب با کمک اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر اقدام به تقلب کرده باشد.
قانونگذار برای این دسته از اشخاص نیز مجازات هایی را درنظر گرفته است.

در صورتی که سؤالات آزمون سراسری توسط اشخاص حقیقی برای فرد متقلب افشاء شود، بر اساس مواد 544، 598 و 604 قانون مجازات اسلامی، فرد افشاکننده حسب مورد به شش ماه تا ده سال حبس، و 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
بر اساس ماده 11 قانون رسیدگی به تخلفات اداری، اخطار کتبی بدون درج در پرونده استخدامی، توبیخ کتبی با درج در پرونده استخدامی، کسر حقوق و فوق العاده شغل یا عناوین مشابه حداکثر تا یک سوم از یک ماه تا یک سال، انفصال موقت از یک ماه تا یک سال، و تغییر محل جغرافیایی خدمت به مدت یک تا پنج سال جزو تنبیهات اداری است که برای فرد افشاکننده سؤال تعیین شده است.

همچنین هر مؤسسه یا آموزشگاه علمی و آموزشی که برای افزایش آمادگی داوطلبان شرکت در آزمون های مورد بحث فعالیت می‌کند، چنانچه در تخلفات موضوع این قانون مشارکت داشته باشد، مراتب تخلفات آنها پس از احراز به وسیله هیئت‌های بدوی یا تجدیدنظر جهت اعمال مجازات های مقرر در قانون به مرجع صدور مجوز معرفی می‌گردد.
مؤسسات یا آموزشگاه های دارای مجوز و یا فاقد مجوز در مورد جرایم ارتکابی به مراجع ذی‌صلاح قضایی معرفی می‌گردند.

 

نحوه رسیدگی به تخلفات در هیأت های رسیدگی کننده چگونه است؟

هیأت های بدوی در صورت اطلاع و یا وصول صورتجلسات و اسناد مربوط به تخلفات و شکایت یا اعلام توسط حوزه های برگزاری آزمون، بالاترین مقام اجرایی دستگاه، نهادهای اطلاعاتی، امنیتی،‌ انتظامی و گزارش های مردمی، شروع به رسیدگی می‌کنند و تعیین تکلیف خواهند نمود. جلسات هیأت های بدوی و تجدیدنظر با حضور حداقل سه نفر از اعضاء رسمیت می‌یابد و تصمیمات متخذه با سه رأی معتبر و قابل اجرا خواهد بود.

احکامی که هیأت های بدوی در خصوص «ارتکاب هرگونه عملی که موجب بی‌نظمی در برگزاری آزمون گردد یا همراه داشتن هرگونه وسیله غیرمجاز از قبیل وسایل ارتباط الکترونیکی و دستگاه‌های حافظه‌دار» صادر می کنند، قطعی است، اما در خصوص سایر تخلفات، در صورتی که متهم یا وکیل و یا نمایندگان قانونی وی ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی، با ذکر دلایل به طور کتبی درخواست تجدیدنظر نماید، هیئت تجدیدنظر مکلف به رسیدگی است.
آرای هیئت تجدیدنظر قطعی و پس از ابلاغ لازم الاجرا است.

در صورتی که تخلفات رخ داده واجد جنبه کیفری نیز باشند، هیأت های موظفند فرد خاطی را به محاکم صالح قضائی معرفی نمایند.

 

سخن پایانی در مقاله تقلب در آزمون های سراسری

• در صورت نیاز به مشاوره حقوقی پس از تماس و هماهنگی با گروه وکلای وکیل عدلیه می‌توانید در وقت تعیین شده مراجعه نمائید.
• در صورتی که هر نوع سوال حقوقی یا درخواست مشاوره یا داشتن انتقاد و پیشنهاد کتبی می‌توانید از طریق دیدگاه در بخش پایین مقاله، با ما در تماس باشید.
• گروه وکلای وکیل عدلیه به سوالات و درخواستهای شما در اسرع وقت پاسخ خواهند داد.