سازمان تعزیرات حکومتی یک مرجع اختصاصی میباشد که صلاحیت رسیدگی به تخلفات تعزیراتی، تخلفات حکومتی، تخلفات صنفی و… را دارد و به نوعی ضمانت اجرایی در جهت جلوگیری از تخلفات میباشد.
این سازمان زیر نظر وزارت دادگستری فعالیت نموده و بنابراین زیرمجموعه قوه مجریه محسوب میشود. مطابق با ماده ۷۲ قانون نظام صنفی کشور، سازمان تعزیرات حکومتی، صلاحیت رسیدگی به کلیه تخلفات اقتصادی اصناف را دارد. تمام افراد باید شکایات خود از تخلفات اقتصادی اصناف را برای رسیدگی، به این سازمان ارائه کنند.
وظایف سازمان تعزیرات حکومتی
تخلفاتی ازجمله گرانفروشی، احتکار، عدم درج قیمت، نداشتن پروانه، اجرا نکردن تعهدات واردکنندگان و تولیدکنندگان در قبال دریافت ارز و خدمات دولتی و… در سازمان تعزیرات حکومتی مورد رسیدگی قرار میگیرد.
مطابق با ماده ۴۴ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، رسیدگی به جرایم قاچاق کالا و ارز حرفهای و سازمانیافته، قاچاق کالاهایی که ممنوع بوده و قاچاق کالا و ارزی که مجازات آن حبس یا انفصال از خدمات دولتی باشد، در صلاحیت دادسرا و دادگاه انقلاب است. به غیر از این موارد، سایر پروندههای قاچاق کالا و ارز، تخلف محسوب میشود و رسیدگی به آن در صلاحیتِ سازمان تعزیرات حکومتی می باشد.
لذا، حمل و نقل و فروش و نگهداری کالای قاچاق همچنبن از مواردی می باشد که افراد جامعه میتوانند دربارۀ آن با ورود به سامانه ۱۳۵ اعلام شکایت یا گزارش نمایند.
سازمان تعزیرات حکومتی مرجعِ صالح رسیدگی به تخلفات مذکور میباشد که دارای شعب متعددی است و هر شعبه به یکسری از جرایم رسیدگی میکند. جزئیات این شعب در ادامه آمده است.
شعب بدوی سازمان تعزیرات حکومتی
شعب بدوی در تعزیرات حکومتی به شعبه بدوی تعزیرات، هیأت بدوی و شعب ویژه قاچاق کالا و ارز تقسیم میشود.
۱) شعب بدوی تعزیرات حکومتی
در مراکز استانها اداره کل و در شهرستانها اداره تعزیرات حکومتی تشکیل میگردد. تعداد شعب بدوی با پیشنهاد رئیس سازمان و تصویب وزیر دادگستری تعیین میشود.
شعب بدوی تعزیرات درحوزه شهرستان تشکیل میشود و درصورتیکه شهرستانی فاقد شعبه تعزیرات باشد به تخلف در نزدیکترین حوزه همان استان رسیدگی میشود.
چنانچه شهرستانی فاقد شعبه تعزیرات باشد رسیدگی به پروندههای آن شهرستان در صلاحیت نزدیکترین شهرستان در آن استان میباشد. طبق آییننامه امکان تشکیل شعب بدوی تعزیرات در شهرهای غیر مراکز شهرستانها نیز وجود دارد.
چنانچه شهرستانی فاقد شعبه باشد، رئیس سازمان میتواند به یکی از روسا یا اعضا ماموریت دهد که به پروندهها رسیدگی نماید.
شعب بدوی با حضور ۱ نفر رئیس تشکیل میشود و صلاحیت عام و رسیدگی بدوی به تمام تخلفات در صلاحیت شعب تعزیرات را دارد.
۲) هیأت بدوی
رسیدگی بدوی به برخی از تخلفات بیش از حد نصاب مشخص به هیأتهای بدوی محول میشود. در مواردی که موضوع شکایت شاکی حاکی از تخلف بیش از ۳/۷۴۰/۰۰۰ ریال است به هیأت بدوی ارجاع میگردد.
هیأت بدوی متشکل از افراد ذیل میباشد :
- یکی از روسای شعب سازمان تعزیرات حکومتی
- نماینده اتاق اصناف
- نماینده سازمان صنعت، معدن و تجارت
رسیدگی در هیأت بدوی با دعوت از شاکی و مشتکیعنه انجام خواهد شد. جلسات هیأت بدوی با حضور هر سه عضو رسمی است و آرای صادره با دو رأی موافق معتبر میباشد.
اصل بر صلاحیت شعب تعزیرات بوده و صلاحیت هیأتها استثناء میباشد. بنابراین در موارد تردید اصل بر صلاحیت شعب تعزیرات حکومتی است.
مواردی پس از ارجاع پرونده به هیأت مشخص میگردد ارزش تخلف کمتر از میزان مقرر برای صلاحیت هیأت میباشد. در این صورت هیأت میبایست نسبت به صدور قرار عدم صلاحیت به نفع صلاحیت شعبه اقدام نماید.
۳) شعبه بدوی ویژه قاچاق کالا و ارز
شعب ویژه قاچاق کالا و ارز شعب تخصصی است. روسای شعب بدوی ویژه قاچاق از بین روسا و اعضای شعب سازمان با ابلاغ رئیس سازمان منصوب میشوند. اعضای شعب سازمان باید حداقل دارای سه سال سابقه خدمت در تصدی شعبه سازمان باشند.
شعب تجدیدنظر سازمان تعزیرات حکومتی
در سازمان تعزیرات حکومتی شعب تجدیدنظر، هیأت تجدیدنظر و شعب تجدیدنظر ویژه قاچاق کالا و ارز پیشبینی شده است. علاوه بر این سه مرجع، شعب عالی سازمان نیز صلاحیت رسیدگی به اعتراض از آرای قطعی را بر عهده دارند.
۱) شعبه تجدیدنظر تعزیرات حکومتی
شعب تجدیدنظر تعزیرات، برای رسیدگی به تجدیدنظرخواهی از آرای صادره از شعب بدوی تشکیل میشود. این شعب مرجع عام رسیدگی به تجدیدنظرخواهی از آرای شعب تعزیرات حکومتی محسوب میشوند.
آرای صادره از شعب بدوی ویژه قاچاق کالا و ارز و هیأتهای بدوی موضوع تبصره ۲ ماده ۷۲ قانون نظام صنفی کشور میباشد. رسیدگی تجدیدنظر بر عهده این شعب است. شعب تجدیدنظر با حضور یک نفر رئیس و دو نفر عضو تشکیل میگردد.
جلسه شعبه با حضور ۲ نفر رسمیت یافته و آرای صادره با دو رأی موافق معتبر و لازمالاجرا خواهد بود.
۲) هیأت تجدیدنظر
هیأت تجدیدنظر مرجع رسیدگی به آرای صادره از هیأتهای بدوی موضوع تبصره ۲ ماده ۷۲ قانون نظام صنفی کشور میباشد.
هیأت تجدیدنظر متشکل از افراد ذیل میباشد :
- یکی از رؤسای شعب تجدیدنظر سازمان تعزیرات حکومتی.
- نماینده اتاق اصناف شهرستان.
- نماینده اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان.
جلسات هیأتهای تجدیدنظر با حضور هر سه عضو رسمی و آرای صادره با دو رأی موافق معتبر است.
۳) شعبه تجدیدنظر ویژه قاچاق کالا و ارز
سازمان تعزیرات ملزم به اختصاص شعب تجدیدنظر ویژه رسیدگی به تخلفات قاچاق کالا و ارز میباشد. این شعب متشکل از افراد حائز شرایط استخدام قضات میباشد.
صلاحیت شعب تجدیدنظر ویژه قاچاق کالا و ارز، تجدیدنظرخواهی از آرای صادره ازشعب بدوی، در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز میباشد. این صلاحیت شامل اعتراض به قرارهای قابل اعتراض صادره از شعب بدوی ویژه نیز میباشد.
شعب تجدیدنظر ویژه قاچاق با حضور یک نفر رئیس و دونفر مستشار تسکیل میگردد. جلسه شعب با حضور یک رئیس و حداقل یکی از مستشاران رسمیت می یابد. رای صادره با نظر موافق حداقل دونفر از اعضا معتبر و لازم الاجرا خواهد بود.
۴) شعبه عالی
شعب عالی مرجع رسیدگی فوقالعاده به آرای قطعی صادره از شعب تعزیرات حکومتی میباشند. شعب عالی در سازمان مرکزی از یک رئیس و دو مستشار تشکیل میشود. بنابراین قلمرو صلاحیت این شعب کشوری است.
صلاحیت شعب عالی، رسیدگی به آرای قطعی صادره از شعب تجدیدنظر تعزیرات حکومتی است. لذا رسیدگی به آرای قطعی شعب بدوی خارج از حدود صلاحیت شعب عالی میباشد. در مواردی که وزیر دادگستری رأی شعبه بدوی را خلاف قانون بداند، جهت رسیدگی به شعبه تجدیدنظر ارسال میشود.
نحوه رسیدگی
نحوه طرح دعوا در سازمان تعزیرات حکومتی مستلزم مراجعه به اتحادیه صنفی مربوطه و طرح شکایت و یا ارجاع شکایت توسط اتحادیه مربوطه به سازمان تعزیرات حکومتی در صورت بروز تخلف است.
کلیه اشخاص جامعه اعم از حقیقی یا حقوقی می توانند مستقیماً شکایات خود را در شعب بدوی سازمان تعزیرات حکومتی مطرح نمایند.
شعب بدوی تعزیرات حکومتی در موارد ذیل شروع به رسیدگی مینمایند :
الف) گزارش مامورین سازمان بازرسی و نظارت بر قیمت و توزیع کالا و خدمات.
ب) گزارش سازمان بازرسی کل کشور و سایر مراجع قضائی و دولتی و انتظامی.
ج) شکایت اشخاص حقیقی و حقوقی.
د) اعلام اطلاعات، اخبار، گزارشهای مردمی و اشخاص.
همزمان با شروع رسیدگی در شعب بدوی یک نسخه از گزارشهای بند «ب» به سازمان نظارت و بازرسی ارجاع، سازمان اخیرالذکر حداکثر ظرف مدت ۱۵ روز نظرات کارشناسی خود را جهت ملاحظه در صدور رای به شعبه مربوطه تسلیم مینماید.
مراحل ثبت شکایت در سامانه ۱۳۵
- مراجعه به نشانی http://tazirat135.ir
- انتخاب ثبت شکواییه یا ثبت گزارش مردمی
- انتخاب شهر یا استان
- اعلام عنوان شکایت و شرح آن
- وارد نمودن مشخصات شاکی و متهم
- بارگذاری مدارک و پیوست ها
- ارائه کد رهگیری به شاکی جهت پیگیری شکایت
پس از اعلام شکایت از سوی هریک از افراد رسیدگی در شعب بدوی تعزیرات شروع میشود. پس از ارجاع پرونده به یکی از شعب تعزیرات بدوی به ترتیب ذیل عمل میشود :
۱- احضار متهم
حق برخورداری از وکیل حقی است که متهم در دادرسی از آن برخوردار میباشد. قانون تعزیرات در این خصوص ساکت است. اما با توجه به اصل ۳۵ قانون اساسی متهم و شاکی در تعزیرات حکومتی میتوانند از وکیل استفاده نمایند.
در فرض حضور متهم، شعبه تعزیرات اقدام به تحقیق از متهم مینماید و تمامی مشخصات متهم و محل اقامت و محل کار او را پرسش میکند. به نحوی که ابلاغ اوراق رسیدگی به متهم به آسانی مقدور باشد.
در آیین نامه به صراحت آمده است که رسیدگی و صدور رأی در شعب بدوی پس از استماع دفاعیات متهم صورت میگیرد. چنانچه متهم شخص حقوقی باشد، پس از حضور نماینده شخص حقوقی اتهام به وی تفهیم میشود.
۲- اخذ آخرین دفاع
یکی دیگر از حقوق متهم اخذ آخرین دفاع از متهم میباشد. مهلت رسیدگی در شعب تعزیرات کوتاه است. لذا میتوان در یک روز هم تفهیم اتهام نمود و هم آخرین دفاع را اخذ کرد. در غیر این صورت پس از اتمام تحقیقات متهم مجددا برای آخرین دفاع احضار میشود.
۳- تحقیق از شاکی
درصورتیکه شخص از وقوع جرم متحمل ضرر و زیان شده باشد بزهدیده نامیده میشود. درصورتیکه بزهدیده تعقیب مرتکب جرم را نسبت به جنبه عمومی آن داشته باشد شاکی نامیده میشود. چنانچه شاکی علاوه بر شکایت نسبت به جنبه عمومی جرم، مطالبه جبران خسارت را داشته باشد مدعی خصوصی است.
حضور شاکی در پروندههای تعزیرات میتواند به تحقق دادرسی ترافعی در شعب تعزیرات کمک نماید. شعب تعزیرات از اختیار رسیدگی و صدور حکم درخصوص دعوای ضرر و زیان ناشی از تخلفات برخوردارند.
۴- تحقیق از ضابطان و بازرسان
بازرسان و ناظران در رسیدگیهای شعب تعزیرات مانند ضابطان و کارشناسان عمل مینمایند. یکی از وظایف بازرسان و ناظران کشف تخلفات میباشد و در راستای کشف تخلفات غیرعلنی میتوانند اسناد و مدارک موردنیاز را از متصدی واحد مربوطه مطالبه نمایند.
عمده بازرسان تعزیرات حکومتی به شرح ذیل میباشند:
- بازرسان سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان
- بازرسان و ناظران کمیسیون نظارت.
- ناظرین و بازرسین ویژه بهداشت.
جهات اعتراض به آرای صادره از سازمان تعزیرات حکومتی
- واخواهی از آراء صادره از سازمان تعزیرات حکومتی
- تجدیدنظر خواهی از آراء صادره از سازمان تعزیرات حکومتی
اشخاص ذیل نیز حق تجدید نظرخواهی از کلیه آراء شعب بدوی را دارند :
الف- شاکی خصوصی پرونده در صورت برائت متهم
ب- اعضاء کمیسیون هماهنگی امور تعزیرات در استان و شهرستان مربوطه
ج- روسای سازمانهای تعزیرات حکومتی و بازرسی و نظارت
هرگاه محکومعلیه و یا روسای سازمانهای تعزیرات حکومتی و بازرسی و نظارت آراء قطعی شعب تعزیرات را خلاف قانون بدانند میتوانند با ذکر دلیل از وزیر دادگستری تقاضای رسیدگی مجدد نمایند. چنانچه وزیر دادگستری تقاضا را وارد تشخیص دهد و یا رأسا رأی را غیرقانونی بداند پرونده را جهت رسیدگی به شعبه عالی تجدیدنظر که به همین منظور در مرکز تشکیل میگردد ارجاع خواهد داد. رأی این شعبه قطعی است و اقدامات موضوع این تبصره مانع اجرای حکم تجدید نظر خواسته نخواهد بود.
مهلت تجدید نظرخواهی برای محکوم علیه و شاکی ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ و نسبت به سایر اشخاص تا ۳ ماه پس از تاریخ صدور حکم خواهد بود.
- اعاده دادرسی از آراء صادره از سازمان تعزیرات حکومتی
- اعتراض به دیوان عدالت اداری از آراء صادره از سازمان تعزیرات حکومتی
نکات این مقاله
- آرای شعب بدوی و تجدید نظر باید مستند به مواد قانون و مقررات مربوطه باشد و مواد استنادی ذکر گردد. مقدمه آراء نیز باید حاوی گزارش کار و شرح تفصیلی تخلفات باشد.
- هیچیک از اعضاء شعب رسیدگی را نمیتوان در رابطه با آراء صادره از سوی آنان تحت تعقیب قضائی قرار داد مگر در صورت اثبات غرض مجرمانه.
- آراء شعب بدوی در مواردی که مجازات پیشبینی شده در قانون برای هر بار تا یک میلیون ریال جریمه باشد قطعی و از ناحیه محکوم علیه نسبت به مازاد آن قابل تجدید نظرخواهی است.
- شعب تجدیدنظر در صورتی که آراء شعب بدوی را کمتر از مجازات مقرر قانونی بدانند میتوانند آن را تشدید نمایند.
- رسیدگی و صدور رای در شعب بدوی پس از استماع دفاعیات متهم صورت خواهد گرفت. دفاع ممکن است ضمن حضور در جلسه رسیدگی بوده و یا طی ارسال لایحه دفاعیه صورت گیرد.
- به تخلفات شرکاء و معاونین در شعبهای رسیدگی میشود که صلاحیت رسیدگی به پرونده متخلف اصلی را دارد.
- به تخلفات متعدد متخلف تواما و یکجا رسیدگی شده و چنانچه در چند حوزه مرتکب تخلف گرد در حوزهای رسیدگی میشود که تخلف اشد در آن حوزه انجام شده است. و چنانچه تخلفات از یک درجه باشد در محل اقامت متخلف یا محل اشتغال وی به پرونده رسیدگی خواهد شد.
- چنانچه یک نفر مرتکب چند تخلف گردد به مجازات همه آنها محکوم خواهد گردید.
- محل کسب یا فعالیت مستنکف از پرداخت جریمه تا وصول آن به رای شعبه رسیدگیکننده تعطیل و در موارد لزوم مستنکف بازداشت خواهد شد.
- کلیه جرایم به حساب خاصی که به همین منظور نزد خزانهداری کل افتتاح میشود واریز خواهد شد.
مستندات این مقاله
- آییننامه سازمان تعزیرات حکومتی
- ماده ۷۲ قانون نظام صنفی کشور
- ماده ۴۴ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز
سخن پایانی
سازمان تعزیرات حکومتی در راستای 4 کارکرد اصلی نظارت، بازرسی، کشف و رسیدگی به تخلف تشکیل شد. با اصلاح قانون نظام صنفی در سال 92، سه وظیفه ابتدایی این سازمان یعنی نظارت بر بازار، بازرسی و کشف تخلف از تعزیرات سلب شد و تنها وظیفه و اختیاری که باقی ماند «رسیدگی به تخلف» بود که موجب تقویت وظایف شبه قضایی سازمان تعزیرات شد.
در بخش دیدگاه (پایین مقاله) سوالات خودتان را مطرح نمائید که گروه وکلای وکیل عدلیه در اسرع وقت پاسخ سوال هایتان را داده و می توانید مشاهده نمائید.
نظرات کاربران
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.