برخورداری مالک از حقوق مالکانه در املاک

مقاله با موضوع ” برخورداری مالک از حقوق مالکانه در املاک واقع در طرح‌های دولتی و شهرداری‌ها ” که به آن پرداخنه ایم و در ادامه به تعیین وضعیت املاک واقع در طرح ها توضیحاتی بیان داشته ایم، خواندن این مقاله می تواند برایتان مفید باشد.

برخورداری مالک از حقوق مالکانه در املاک واقع در طرح‌های دولتی و شهرداری‌ها

به موجب ماده واحده «قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها» مصوب ۱۳۶۷ با اصلاحات بعدی، کلیه وزارتخانه ها، مؤسسات، سازمان ها، نهادها، شرکت های دولتی یا وابسته به دولت و شهرداری ها و مؤسسانی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام باشد، مکلف اند در طرح های عمومی با عمرانی که ضرورت اجرای آنها را وزیر یا بالاترین مقام دستگاه اجرایی با رعایت ضوابط مربوط تصویب و اعلان کرده باشد و در اراضی و املاک شرعی و قانونی اشخاص اعم از (حقیقی و حقوقی) قرار داشته و در داخل محدودة شهرها و شهرکها و حریم استحفاظی آنها باشد، پس از اعلام رسمی وجود طرح، حداکثر ظرف مدت هجده ماه معامله قطعی و انتقال اسناد رسمی و پرداخت بها یا عوض آن را بر طبق قوانین مربوط صورت دهند.

در تبصره (۱) این ماده واحده، شرطی زمانی پیش بینی شده است که در صورت تحقق آن، مالکان می توانند از حقوق املاک خود که در این طرح ها قرار گرفته اند، استفاده کنند و شهرداری به صدور پروانه مکلف است.

تعیین وضعیت املاک واقع در طرح ها

به موجب تبصره (۱) ماده واحده قانون مذکور اصلاحی  ۱۳۸۰/۱/۲۲ ، درصورتی که اجرای طرح و تملک املاک واقع در آن به موجب برنامه زمان بندی مصوب، به حداقل پنج سال بعد موکول شده باشد.

مالکان املاک واقع در طرح از کلیه حقوق مالکانه مانند: احداث با تجدید بنا با افزایش بنا و تعمیر و فروش و اجاره و رهن و برخوردارند و در صورتی که کمتر از پنج سال باشد، مالک هنگام اخذ پروانه تعهد می کند که هرگاه زمان اجرای طرح. قبل از پنج سال شروع شود، حق مطالبه هزینه احداث و تجدید بنا را ندارد.

بنابراین با توجه به مدت زمان سپری شده از طرح، سه فرض می توان تصور کرد:

 

نکات کلیدی در برخورداری مالک از حقوق مالکانه در املاک واقع در طرح‌های دولتی و شهرداری‌ها

١. بهره مندی مالک از حقوق مالکانه و حق مکتسبه در خصوص املاک واقع در طرح ها. با توجه به نوع و کاربری ملک متفاوت است. اگر ملک واقع شده در طرح، مسکونی باشد، حق مکتسبه مالک مسکونی بوده و اگر زراعی باشد، حق مكتسبة مالک زراعی است و…

۲. در خصوص املاکی که در طرح های دولتی با شهرداری قرار می گیرند و بر حسب شرایطی که قبلاً ذکر شده صدور پروانه ساختمانی برای آنها ممکن می شود، شهرداری به اعطای پروانه با حداکثر تراکم ملزم نیست و پروانه بر اساس تراکم پایه صادر می شود.

مستند: دادنامه شماره ۸۱۷ مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۱۴ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری

۳. پس از سپری شدن مدت زمان پیش بینی شده در قانون (۵ سال)، طرح لغو نمی شود بلکه به قوت خود باقی است و کاربری املاک واقع در طرح ها، همان کاربری پیش بینی شده در طرح است؛ مگر اینکه طرح به کلی لغو شود.

۴. قبل از اصلاح تبصره (۱) ماده واحده قانون مذکور، مدت زمان بندی اجرا نشدن طرح، ۱۰ سال بود که در اصلاح سال ۱۳۸۰، این مدت به ۵ سال کاهش یافته است.

۵.که به موجب تبصره (۳) ماده واحده قانون مذکور، مالکان املاک و اراضی واقع در طرح های آنی که قبل از تصویب طرح، واجد شرایط جهت اخذ پروانه ساختمان بوده و قصد احداث یا تجدید با افزایش بنا را دارند. جهت اخذ زمین عوض در اولویت قرار خواهند گرفت و در بین این گونه مالکان، اشخاصی که ملک آنها در مسیر احداث با توسعه معابر و میادین قرار دارد، نسبت به سایر افراد حق تقدم دارند.

۶. با توجه به اینکه در قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها»، در خصوص اینکه در فرض أجرانشدن طرح های دولتی، از صاحبان املاک واقع در مسیر طرح، مبلغی اخذ شود. حکمی بیان نشده است. دریافت هرگونه وجه از این بابت ممنوع است.

مستند: دادنامه شماره ۱۲۲۲ مورخ ۱۳۹۵/۱۲/۱۱ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری

۷. مقید کردن استفادة اشخاص از حقوق مالکانه خود در خصوص زمین های واقع در طرح های دولتی به ۱۵۰ متر مربع، خلاف قانون است و مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در این خصوص ابطال شده است.

مستند: دادنامه شماره ۲۷۱-۲۷۰ مورخ ۱۳۷۹/۹/۲۰ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری

۸. در صورت اجرای طرح متر از پنج سال بازه زمانی مصرح در قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها». اگر شهرداری پروانه ساخت با تراکم مازاد بر پایه صادر کرده باشد، به پرداخت بهای بنای احدائی در تراکم مازاد مکلف است.

مستند: دادنامه شماره ۶۷۷ مورخ ۱۳۹۵/۹/۱۶ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری

۹. به موجب تبصره های (۱) و (۲) ماده (۷) «آیین نامه اجرایی ماده (۱) قانون اصلاح (الایحه قانونی) حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها (مصوب ۱۳۵۹ شورای انقلاب) مصوب ۱۳۸۸/۴/۲۰

مجمع تشخیص مصلحت نظام» مصوب ۱۳۸۹/۲/۱۵ شورای عالی استان های شهرداری موظف است برای صدور پروانه ساختمانی در عرصه های بیش از ۵۰۰ متر مربع که در محدوده شهر واقع اند و نیز در کلان شهرها در عرصه های بین ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ متر مربع واقع در محدوده شهر، به ترتیب نظریة کمیسیون صدر ماده (۷) مذکور و کمیسیون تبصره (۲) این ماده را اخذ کند.