نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی

✔نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی

 

نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی

موضوع ماده ۱۳۱ اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۳۱/ ۰۴/ ۱۳۹۴.

 

 

در اینجا، به بررسی نرخ‌های مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی که از طریق فعالیت‌های شغلی و تجاری درآمد کسب می‌کنند، می‌پردازیم. این اطلاعات بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم ایران تنظیم شده است که از سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶ میلادی) اجرایی شده و بر اساس منابع موجود، تا سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵ میلادی) تغییر نکرده است. هدف این مقاله، ارائه توضیحاتی ساده و کاربرپسند برای مخاطبان سایت‌های حقوقی است تا درک بهتری از نحوه محاسبه مالیات بر درآمد خود داشته باشند.

 

نرخ‌های مالیاتی

برای اشخاص حقیقی که درآمد خود را از فعالیت‌های شغلی و تجاری (مانند کسب‌وکارهای کوچک، حرفه‌های آزاد یا تجارت) به دست می‌آورند، نرخ‌های مالیات بر درآمد به صورت پلکانی محاسبه می‌شود. این نرخ‌ها بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم به شرح زیر است:

بازه درآمدی (ریال)	بازه درآمدی (تومان)	نرخ مالیات
تا ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰	تا ۵۰,۰۰۰,۰۰۰	۱۵٪
از ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۱ تا ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰	از ۵۰,۰۰۰,۰۰۱ تا ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۲۰٪
بیش از ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰	بیش از ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۲۵٪

 

توجه: در ایران، هر ۱۰ ریال معادل ۱ تومان است. بنابراین، مبالغ درآمدی به تومان برای سهولت درک مخاطبان نیز ارائه شده است، اما در اسناد رسمی، مبالغ به ریال محاسبه می‌شوند.

 

مثال محاسبه

فرض کنید فردی در سال ۱۴۰۴ درآمدی معادل ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال) از فعالیت شغلی خود کسب کرده است. مالیات او به صورت زیر محاسبه می‌شود:

• برای ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان اول: ۱۵٪ × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۷,۵۰۰,۰۰۰ تومان
• برای ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان بعدی (از ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون): ۲۰٪ × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
• برای ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان باقی‌مانده (از ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون): ۲۵٪ × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۱۲,۵۰۰,۰۰۰ تومان
• جمع کل مالیات: ۷,۵۰۰,۰۰۰ + ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ + ۱۲,۵۰۰,۰۰۰ = ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان

بنابراین، این فرد باید ۳۰ میلیون تومان مالیات پرداخت کند.

 

تفاوت با سایر انواع درآمد

نرخ‌های ذکرشده مختص درآمدهای حاصل از فعالیت‌های شغلی و تجاری است که تحت عنوان “درآمد مشاغل” در قانون مالیات‌های مستقیم تعریف می‌شود. برای سایر انواع درآمد، مانند حقوق و دستمزد، نرخ‌های متفاوتی اعمال می‌شود. برای مثال، بر اساس اطلاعات موجود برای سال‌های گذشته مالیات حقوق و دستمزد در سال ۱۴۰۱ (۲۰۲۲-۲۰۲۳) شامل معافیت تا سقف ۶۷۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال و نرخ‌های پلکانی از ۰٪ تا ۲۰٪ بود. این نرخ‌ها ممکن است برای سال ۱۴۰۴ تغییر کرده باشند، بنابراین بررسی منابع به‌روز ضروری است.

 

سایر دسته‌های درآمدی

بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، درآمدهای اشخاص حقیقی به پنج دسته تقسیم می‌شود که هر یک قوانین محاسباتی خاص خود را دارند:

1. حقوق و دستمزد: نرخ‌های ۰٪ تا ۲۰٪ با معافیت سالانه.
2. درآمد مشاغل و حرفه‌ها: نرخ‌های پلکانی ۱۵٪ تا ۲۵٪ (ماده ۱۳۱).
3. درآمدهای اتفاقی (مانند ارث یا جوایز): نرخ‌های خاص بر اساس قانون.
4. درآمد املاک (اجاره): نرخ‌های پلکانی تا ۳۵٪.
5. درآمد کشاورزی: معمولاً معاف از مالیات.

 

توضیحات تکمیلی

• ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم: این ماده از سال ۱۳۹۵ نرخ‌های پلکانی ۱۵٪، ۲۰٪ و ۲۵٪ را برای درآمد مشاغل تعیین کرده است. نشان می‌دهند که این نرخ‌ها تا زمان نگارش این مقاله تغییر نکرده‌اند.
• واحد پول: در ایران، واحد رسمی پول “ریال” است، اما در مکالمات روزمره، “تومان” (معادل ۱۰ ریال) رایج است. برای جلوگیری از سردرگمی، در این مقاله هر دو واحد ذکر شده‌اند.
• اهمیت مشاوره مالیاتی: با توجه به پیچیدگی قوانین مالیاتی و احتمال تغییر نرخ‌ها، توصیه می‌شود برای محاسبات دقیق و به‌روز با سازمان امور مالیاتی کشور یا مشاوران مالیاتی تماس بگیرید.

 

نتیجه‌گیری

اگر شما صاحب کسب‌وکار یا فعال اقتصادی هستید، مالیات بر درآمد شما بر اساس بازه‌های درآمدی ذکرشده در ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم محاسبه می‌شود. این نرخ‌ها به صورت پلکانی طراحی شده‌اند تا با افزایش درآمد، نرخ مالیات نیز به طور تدریجی افزایش یابد. برای اطمینان از صحت محاسبات و آگاهی از هرگونه تغییر در قوانین، تماس با سازمان امور مالیاتی کشور یا مشاوران مالیاتی ضروری است.