مقدمه: اهمیت بخشودگی جرایم مالیاتی برای اشخاص حقوقی و وکلا

بخشودگی جرایم مالیاتی در نظام حقوقی ایران، موضوعی حائز اهمیت برای اشخاص حقوقی و به ویژه وکلای دادگستری به شمار می‌رود. جرایم مالیاتی می‌توانند بار مالی سنگینی را بر دوش این افراد و نهادها تحمیل کرده و روند فعالیت‌های اقتصادی و حرفه‌ای آن‌ها را مختل سازند. از این رو، آگاهی از قوانین و مقررات مربوط به بخشودگی این جرایم و نحوه استفاده از این تسهیلات قانونی، برای کاهش فشارهای مالی و تسهیل امور مالیاتی آن‌ها ضروری است. وکلا به عنوان متخصصان حقوقی، نقش مهمی در ارائه مشاوره به موکلین خود در زمینه مسائل مالیاتی ایفا می‌کنند و تسلط آن‌ها بر قوانین و رویه‌های مربوط به بخشودگی جرایم مالیاتی، می‌تواند به ارائه خدمات حقوقی موثرتر و كارآمدتر منجر شود. در این راستا، بررسی دقیق چارچوب قانونی بخشودگی جرایم مالیاتی، انواع جرایم قابل بخشش، مراحل و مدارک مورد نیاز برای درخواست بخشودگی، چالش‌های پیش روی وکلا در این زمینه، مطالعات موردی و آرای قضایی مرتبط، و همچنین آخرین تغییرات و به‌روزرسانی‌های قوانین مربوطه، از اهمیت بسزایی برخوردار است. این گزارش تخصصی با هدف ارائه یک منبع جامع و کاربردی برای وکلا و کارآموزان وکالت در زمینه بخشودگی جرایم مالیاتی تهیه شده است تا ضمن افزایش آگاهی آن‌ها از این موضوع، راهنمایی‌های لازم برای بهره‌مندی از این تسهیلات قانونی را ارائه نماید.

 

چارچوب قانونی بخشودگی جرایم مالیاتی در ایران

بخشودگی جرایم مالیاتی در ایران، عمدتاً بر اساس ماده 191 قانون مالیات‌های مستقیم و سایر مواد مرتبط و همچنین بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های صادره از سوی سازمان امور مالیاتی کشور صورت می‌پذیرد.

ماده 191 قانون مالیات‌های مستقیم و سایر مواد مرتبط:

ماده 191 قانون مالیات‌های مستقیم، به عنوان اصلی‌ترین مبنای قانونی بخشودگی جرایم مالیاتی در ایران شناخته می‌شود. بر اساس این ماده، سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند تمام یا قسمتی از جرایم مقرر در این قانون را بنا به درخواست مودی و با توجه به دلایل ابرازی مبنی بر خارج از اختیار بودن عدم انجام تکالیف مقرر و با در نظر گرفتن سوابق مالیاتی و خوش حسابی مودی، مورد بخشودگی قرار دهد.¹ این ماده قانونی، اختیار وسیعی را به سازمان امور مالیاتی در خصوص بخشودگی جرایم اعطا کرده است، اما اعمال این اختیار منوط به وجود شرایط خاصی است. از جمله این شرایط می‌توان به درخواست مودی، ارائه دلایل موجه مبنی بر غیرارادی بودن عدم انجام تکالیف مالیاتی، داشتن سوابق مالیاتی مثبت و خوش حسابی، و نهایتاً تشخیص و موافقت سازمان امور مالیاتی اشاره کرد.

همچنین، بر اساس بند (الف) ماده 25 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400/03/02 که از تاریخ 1400/10/13 لازم‌الاجرا می‌باشد، حکم ماده 191 قانون مالیات‌های مستقیم در مورد قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز جاری است^. این امر نشان می‌دهد که امکان بخشودگی جرایم مربوط به مالیات بر ارزش افزوده نیز بر اساس شرایط مندرج در ماده 191 قانون مالیات‌های مستقیم وجود دارد.

علاوه بر ماده 191، مواد قانونی دیگری نیز در قانون مالیات‌های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده به موضوع جرایم مالیاتی و امکان تقسیط بدهی‌ها اشاره دارند که می‌توانند در کنار ماده 191 به عنوان چارچوب قانونی بخشودگی مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان مثال، ماده 167 قانون مالیات‌های مستقیم به سازمان امور مالیاتی اجازه می‌دهد تا بدهی‌های مالیاتی مودیانی که قادر به پرداخت یکجای آن نیستند را حداکثر به مدت سه سال تقسیط نماید. همچنین، ماده 22 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان نیز به موضوع جرایم ناشی از عدم رعایت تکالیف مقرر در این قانون پرداخته و در برخی موارد امکان بخشودگی این جرایم را پیش‌بینی کرده است.

بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی:

سازمان امور مالیاتی کشور به منظور تبیین و اجرای قوانین مربوط به بخشودگی جرایم مالیاتی، به طور دوره‌ای بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هایی را صادر می‌کند. این بخشنامه‌ها معمولاً در مناسبت‌های خاص مانند دهه فجر و هفته دولت صادر شده و شرایط و ضوابط خاصی را برای بخشودگی جرایم در بازه‌های زمانی مشخص تعیین می‌کنند.

بخشنامه‌های متعددی نیز در خصوص بخشودگی جرایم مربوط به مالیات بر ارزش افزوده در سال‌های مختلف صادر شده است که شرایط و مهلت‌های خاصی را برای بخشودگی این جرایم تعیین می‌کنند. این بخشنامه‌ها اغلب به مناسبت اجرای قانون بودجه سالانه یا به منظور تشویق مودیان به پرداخت بدهی‌های خود در مهلت مقرر صادر می‌شوند.

در برخی از بخشنامه‌ها، سازمان امور مالیاتی اختیار بخشودگی جرایم را تا سقف‌های مشخصی به مدیران کل امور مالیاتی تفویض کرده است. این امر به منظور تسریع در رسیدگی به درخواست‌های بخشودگی و کاهش بار مراجعات به سطوح بالاتر سازمان صورت می‌گیرد.

 

انواع جرایم مالیاتی قابل بخشش برای اشخاص حقوقی

بر اساس قوانین و بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی، انواع مختلفی از جرایم مالیاتی برای اشخاص حقوقی وجود دارد که ممکن است مشمول بخشودگی قرار گیرند.

جرایم مربوط به مالیات بر ارزش افزوده:

جرایم مربوط به مالیات بر ارزش افزوده که معمولاً قابل بخشش هستند شامل موارد زیر می‌شوند:

• جرایم تاخیر در پرداخت مالیات بر ارزش افزوده.
• جرایم تاخیر در تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده.
• جرایم ناشی از عدم صدور صورتحساب الکترونیکی یا درج اطلاعات نادرست در آن.
• جرایم مربوط به عدم ارسال صورت معاملات فصلی.

جرایم مربوط به مالیات عملکرد:

در حوزه مالیات عملکرد اشخاص حقوقی نیز برخی جرایم ممکن است مشمول بخشودگی شوند، از جمله:

• جرایم تاخیر در پرداخت مالیات عملکرد.
• جرایم عدم تسلیم ترازنامه و صورت سود و زیان.
• جرایم مربوط به عدم ارائه لیست حقوق و دستمزد کارکنان.

سایر جرایم قابل بخشش:

علاوه بر جرایم فوق، برخی دیگر از جرایم مالیاتی نیز ممکن است بر اساس بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی قابل بخشش باشند، از جمله:

• جرایم مربوط به ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم (تاخیر در ثبت گزارش‌های خرید و فروش در سامانه معاملات فصلی).
• جرایم عدم ارسال فهرست قراردادهای پیمانکاری و معاملات فصلی.
• جرایم عدم ارسال اسناد و مدارک مورد نیاز سازمان امور مالیاتی.

شایان ذکر است که جرایمی نظیر کتمان درآمد، اعلام هزینه‌های غیرواقعی، و عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر، معمولاً از جمله جرایم غیرقابل بخشش محسوب می‌شوند. با این حال، در برخی موارد و بر اساس بخشنامه‌های خاص، ممکن است امکان بخشودگی این نوع جرایم نیز فراهم شود.

 

راهنمای عملی درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی

درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی مستلزم طی مراحل قانونی مشخص و ارائه مدارک مورد نیاز به سازمان امور مالیاتی کشور است.

مراحل قانونی درخواست بخشودگی:

1. استعلام میزان بدهی مالیاتی و جرایم: اولین قدم برای درخواست بخشودگی، اطلاع دقیق از میزان بدهی مالیاتی و جرایم متعلقه است. این امر از طریق مراجعه به سامانه سازمان امور مالیاتی کشور، حساب کاربری در سامانه مالیاتی، یا مراجعه حضوری به اداره مالیات حوزه مربوطه امکان‌پذیر است.
2. پرداخت اصل مالیات قطعی‌شده: بر اساس آخرین بخشنامه‌ها، پرداخت کامل اصل مالیات قطعی‌شده، شرط اصلی برای بهره‌مندی از بخشودگی جرایم مالیاتی است. بنابراین، قبل از هر اقدامی برای درخواست بخشودگی، لازم است که مودی نسبت به پرداخت کامل بدهی اصلی خود اقدام نماید.
3. تهیه و تنظیم درخواست رسمی بخشودگی: پس از پرداخت اصل مالیات، مودی باید درخواست رسمی خود را برای بخشودگی جرایم تهیه و تنظیم نماید. این درخواست معمولاً به صورت کتبی تنظیم شده و در آن جزئیات پرونده مالیاتی، نوع جرایم مورد درخواست بخشودگی، و دلایل و مستندات مربوط به درخواست ذکر می‌شود.
4. ارسال درخواست به سازمان امور مالیاتی: درخواست بخشودگی می‌تواند از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی (در صورت فعال بودن این امکان) یا با مراجعه حضوری به اداره مالیات و تکمیل فرم‌های مربوطه ارسال شود. در صورت ارسال حضوری، توصیه می‌شود که یک نسخه از درخواست به همراه رسید تحویل آن نگهداری شود.
5. پیگیری درخواست و ارائه مستندات تکمیلی: پس از ثبت درخواست، سازمان امور مالیاتی وضعیت مالیاتی مودی را بررسی می‌کند. این فرآیند ممکن است مدتی طول بکشد و در صورت نیاز، سازمان ممکن است از مودی درخواست ارائه مستندات تکمیلی نماید. پیگیری مستمر وضعیت درخواست از طریق سامانه‌های الکترونیکی یا مراجعه حضوری به اداره مالیات توصیه می‌شود.
6. دریافت تاییدیه بخشودگی جرایم: در صورت موافقت سازمان امور مالیاتی با درخواست بخشودگی، تاییدیه رسمی مبنی بر اعمال بخشودگی جرایم برای مودی صادر خواهد شد.

مدارک و مستندات مورد نیاز:

برای درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی، ارائه مدارک و مستندات زیر معمولاً مورد نیاز است:

• مدارک شناسایی مودی (برای اشخاص حقوقی: شناسه ملی، مدارک ثبت شرکت؛ برای اشخاص حقیقی: کارت ملی).
• اسناد مربوط به بدهی مالیاتی و جرایم (برگ تشخیص مالیات، برگ مطالبه جریمه).
• دلایل و مستندات موجه برای عدم انجام تکالیف مالیاتی در موعد مقرر (در صورت وجود دلایل خارج از اختیار).
• مدارک اثبات خوش حسابی مودی در سال‌های گذشته (در صورت وجود).
• نامه درخواست رسمی بخشودگی با ذکر جزئیات پرونده مالیاتی و دلایل درخواست.

نکات کلیدی در تنظیم درخواست بخشودگی:

• رعایت مهلت‌های اعلام شده در بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی برای ارائه درخواست بخشودگی از اهمیت بالایی برخوردار است.
• ارائه دلایل مستند و قانع‌کننده که نشان دهد عدم انجام تکالیف مالیاتی خارج از اختیار مودی بوده است، شانس موافقت با درخواست را افزایش می‌دهد.
• تاکید بر پرداخت هرچه سریع‌تر اصل بدهی مالیاتی، نشان دهنده حسن نیت مودی است.
• پیگیری مستمر وضعیت درخواست از طریق سامانه‌های الکترونیکی یا مراجعه حضوری به اداره مالیات می‌تواند به تسریع در روند رسیدگی کمک کند.
• در تنظیم درخواست بخشودگی، استفاده از ظرفیت ماده 191 قانون مالیات‌های مستقیم و اشاره به شرایط مندرج در آن می‌تواند موثر باشد.

 

چالش‌ها و سوالات متداول وکلا در زمینه بخشودگی جرایم مالیاتی

وکلا در ارائه مشاوره به موکلین خود در زمینه بخشودگی جرایم مالیاتی ممکن است با چالش‌ها و سوالات متعددی مواجه شوند.

تفسیر قوانین و بخشنامه‌ها:

قوانین مالیاتی ایران به دلیل گستردگی و تغییرات مداوم، ممکن است برای وکلا نیز پیچیده و در برخی موارد مبهم به نظر برسند. تفسیر صحیح مفاد بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی که به طور دوره‌ای صادر می‌شوند و ممکن است شرایط و ضوابط جدیدی را برای بخشودگی تعیین کنند، از جمله چالش‌های پیش روی وکلا است. همچنین، ممکن است در تفسیر قوانین بین مودیان و سازمان امور مالیاتی اختلاف نظر وجود داشته باشد که نیازمند بررسی دقیق و استناد به آرای قضایی مرتبط است.

مواجهه با رویه‌های اداری:

فرآیند رسیدگی به درخواست‌های بخشودگی جرایم مالیاتی در سازمان امور مالیاتی ممکن است زمان‌بر و با بروکراسی اداری همراه باشد. وکلا باید موکلین خود را در خصوص این موضوع آگاه کرده و آن‌ها را برای پیگیری مستمر و تعامل با ادارات مختلف سازمان آماده کنند. همچنین، این احتمال وجود دارد که در تصمیم‌گیری‌های مربوط به بخشودگی، اعمال سلیقه نیز دخیل باشد که می‌تواند منجر به نتایج غیرقابل پیش‌بینی شود.

ارائه مشاوره به موکلین:

یکی از مهم‌ترین وظایف وکلا در این زمینه، ارائه مشاوره دقیق و قابل فهم به موکلین است. وکلا باید بتوانند شرایط و مراحل بخشودگی را به زبان ساده برای موکلین توضیح داده و شانس موفقیت درخواست آن‌ها را بر اساس مدارک و شرایط موجود ارزیابی کنند. همچنین، راهنمایی موکلین در جمع‌آوری مدارک مورد نیاز و تنظیم درخواست بخشودگی به صورت صحیح و کامل نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

مطالعات موردی و آرای قضایی مرتبط با بخشودگی جرایم مالیاتی

بررسی مطالعات موردی و آرای قضایی مرتبط با بخشودگی جرایم مالیاتی می‌تواند به وکلا در درک بهتر رویه‌ها و استدلال‌های مورد قبول سازمان امور مالیاتی و مراجع قضایی کمک کند.

بررسی نمونه‌های موفق بخشودگی جرایم:

اگرچه دسترسی به جزئیات پرونده‌های بخشودگی به صورت عمومی محدود است، اما اشاره به بخشودگی‌های موردی در مناسبت‌های خاص مانند بخشودگی جرایم مالیاتی به مناسبت هفته دولت یا دهه فجر، نشان می‌دهد که سازمان امور مالیاتی در راستای تشویق مودیان به پرداخت بدهی‌های خود، از ظرفیت‌های قانونی برای بخشودگی جرایم استفاده می‌کند. بررسی این موارد می‌تواند به وکلا در ارائه مشاوره به موکلین خود در خصوص امکان بهره‌مندی از بخشودگی در شرایط مشابه کمک کند.

تحلیل آرای هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی و دیوان عدالت اداری:

آرای صادره از سوی هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی و دیوان عدالت اداری در خصوص اعتراض به جرایم مالیاتی و درخواست‌های بخشودگی، می‌تواند در تفسیر قوانین و مقررات مربوطه و تعیین رویه‌های قضایی موثر باشد. تحلیل این آرا به وکلا کمک می‌کند تا با استدلال‌های حقوقی مورد قبول این مراجع آشنا شده و در دفاع از حقوق موکلین خود از آن‌ها استفاده کنند. به عنوان مثال، رای دیوان عدالت اداری در خصوص جرایم ناشی از عدم رعایت صورت معاملات فصلی نشان می‌دهد که مراجع قضایی نیز به موضوع بخشودگی جرایم مالیاتی توجه دارند و در صورت وجود شرایط قانونی، از حقوق مودیان حمایت می‌کنند.

اعتراض به جرایم مالیاتی: استدلال‌های حقوقی و مراحل قانونی

در صورتی که مودی با جریمه مالیاتی تعیین شده موافق نباشد، قانون این حق را برای او پیش‌بینی کرده است که نسبت به آن اعتراض نماید.

 

مبانی قانونی اعتراض به جرایم مالیاتی:

مودی حق دارد نسبت به برگ تشخیص مالیات و جرایم متعلقه اعتراض نماید. این اعتراض می‌تواند بر مبنای اشتباهات محاسباتی در تعیین جریمه، عدم رعایت قوانین و مقررات مربوطه، یا وجود مدارک غیرقابل انکار که نشان دهنده عدم تعلق جریمه باشد، صورت گیرد. مهلت قانونی برای اعتراض به برگ تشخیص مالیات معمولاً 30 روز از تاریخ ابلاغ آن است.

مراحل و مهلت‌های قانونی اعتراض:

1. ثبت اعتراض الکترونیکی: اعتراض به جرایم مالیاتی در حال حاضر عمدتاً به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه مای تکس سازمان امور مالیاتی (my.tax.gov.ir) انجام می‌شود.
2. ورود به سامانه و ثبت اعتراض: مودی باید با استفاده از نام کاربری و رمز عبور خود وارد سامانه شده و از طریق منوی مربوطه، نسبت به ثبت اعتراض خود اقدام نماید.
3. انتخاب نوع اعتراض: در سامانه، مودی باید نوع اعتراض خود را مشخص کند. این می‌تواند اعتراض به ممیز کل، اعتراض به رای هیئت حل اختلاف بدوی، یا شکایت به شورای عالی مالیاتی باشد.
4. ارائه دلایل و مدارک: در هنگام ثبت اعتراض، مودی باید دلایل و اسناد و مدارک مستند خود را که نشان دهنده اشتباه بودن جریمه یا عدم تعلق آن است، ارائه نماید.
5. مهلت‌های اعتراض: مهلت اعتراض در هر مرحله متفاوت است. معمولاً برای اعتراض به برگ تشخیص مالیات و جریمه ناشی از آن، 30 روز از تاریخ ابلاغ مهلت وجود دارد. در صورت اعتراض به رای هیئت بدوی، مودی 20 روز فرصت دارد تا به هیئت تجدید نظر اعتراض نماید.
6. شکایت به دیوان عدالت اداری: در صورتی که مودی پس از طی مراحل اعتراض در سازمان امور مالیاتی، همچنان به نتیجه نرسد، می‌تواند در مهلت قانونی به دیوان عدالت اداری شکایت نماید.

آخرین تغییرات و به‌روزرسانی‌های قوانین بخشودگی جرایم مالیاتی

قوانین و مقررات مربوط به بخشودگی جرایم مالیاتی به طور مداوم در حال تغییر و به‌روزرسانی هستند. آگاهی از آخرین این تغییرات برای وکلا و کارآموزان وکالت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

 

بررسی بخشنامه‌های جدید سازمان امور مالیاتی:

سازمان امور مالیاتی کشور در سال‌های اخیر بخشنامه‌های متعددی در خصوص بخشودگی جرایم مالیاتی صادر کرده است. از جمله این بخشنامه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بخشنامه مربوط به بخشودگی 100 درصدی جرایم مالیات بر ارزش افزوده سال 1403 در صورت پرداخت اصل مالیات تا پایان شهریور 1404.
• بخشنامه مربوط به نحوه اعمال بخشودگی جرایم مالیات بر ارزش افزوده قطعی شده در اجرای قانون بودجه سال 1403.
• بخشنامه‌های مربوط به بخشودگی جرایم به مناسبت دهه فجر سال 1403 که اختیار بخشودگی جرایم قابل بخشش را تا سقف‌های مشخصی به مدیران کل امور مالیاتی تفویض کرده است.

این بخشنامه‌ها نشان می‌دهند که سازمان امور مالیاتی در راستای حمایت از مودیان و تسهیل امور مالیاتی، به طور فعال از ظرفیت‌های قانونی برای بخشودگی جرایم استفاده می‌کند.

 

تأثیر قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان:

قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان که در سال‌های اخیر به اجرا درآمده است، تکالیف جدیدی را برای مودیان از جمله اشخاص حقوقی و وکلا تعیین کرده است. عدم رعایت این تکالیف می‌تواند منجر به اعمال جرایمی شود که در برخی موارد امکان بخشودگی آن‌ها وجود دارد. بخشنامه‌های متعددی نیز در خصوص شرایط و نحوه بخشودگی جرایم مربوط به ماده 22 این قانون صادر شده است. تاکید سازمان امور مالیاتی بر ضرورت ثبت‌نام و انجام تکالیف در سامانه مودیان برای بهره‌مندی از بخشودگی‌ها نشان می‌دهد که رعایت این قانون برای استفاده از تسهیلات بخشودگی از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

منابع و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی در خصوص بخشودگی جرایم

سازمان امور مالیاتی کشور منابع و دستورالعمل‌های مختلفی را در خصوص بخشودگی جرایم مالیاتی در اختیار مودیان و وکلا قرار داده است.

نحوه دسترسی به اطلاعات و فرم‌های مربوطه:

• درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی (tax.gov.ir): این درگاه، اصلی‌ترین منبع دسترسی به اطلاعات، فرم‌های درخواست بخشودگی، و امکان ثبت الکترونیکی درخواست‌ها را فراهم می‌کند.
• سامانه جامع گزارشات مردمی: از این سامانه می‌توان برای پیگیری وضعیت درخواست‌های بخشودگی و سایر امور مربوط به مالیات استفاده کرد.
• مرکز ارتباط مردمی سازمان امور مالیاتی (1526): این مرکز تلفنی آماده پاسخگویی به سوالات مودیان و ارائه راهنمایی‌های لازم در زمینه مسائل مالیاتی از جمله بخشودگی جرایم است.
• ادارات امور مالیاتی در سراسر کشور: مودیان و وکلا می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر و ارائه درخواست‌های خود به صورت حضوری به ادارات امور مالیاتی مراجعه نمایند.

نکات مهم در تعامل با سازمان امور مالیاتی:

• در تعامل با سازمان امور مالیاتی، رعایت ادب و ارائه اطلاعات دقیق و مستند از اهمیت بالایی برخوردار است.
• پیگیری مستمر وضعیت درخواست‌ها و حفظ سوابق مکاتبات می‌تواند در روند رسیدگی موثر باشد.
• در صورت پیچیده بودن پرونده یا نیاز به راهنمایی تخصصی، استفاده از مشاوره وکلای متخصص در امور مالیاتی توصیه می‌شود.
• آگاهی از حقوق مودی و نحوه اعتراض به تصمیمات سازمان امور مالیاتی در صورت عدم موافقت با درخواست بخشودگی، برای وکلا ضروری است.

 

نتیجه‌گیری و توصیه‌ها برای وکلا

بخشودگی جرایم مالیاتی، فرصتی ارزشمند برای اشخاص حقوقی و وکلا به منظور کاهش بار مالیاتی و تسهیل فعالیت‌های آن‌ها است. آگاهی از چارچوب قانونی، انواع جرایم قابل بخشش، مراحل و مدارک مورد نیاز برای درخواست بخشودگی، و همچنین آخرین تغییرات و به‌روزرسانی‌های قوانین مربوطه، برای وکلا و کارآموزان وکالت از اهمیت بسزایی برخوردار است.

توصیه می‌شود که وکلا همواره از آخرین قوانین و بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی در زمینه بخشودگی جرایم مالیاتی مطلع باشند و با ارائه مشاوره‌های دقیق و کاربردی به موکلین خود، آن‌ها را در بهره‌مندی از این تسهیلات قانونی یاری نمایند. استفاده از ظرفیت‌های قانونی بخشودگی جرایم می‌تواند به موکلین در کاهش قابل توجه هزینه‌های مالیاتی کمک کرده و از بروز مشکلات حقوقی و مالی در آینده پیشگیری نماید. پیگیری مستمر اخبار و اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی و استفاده از منابع و سامانه‌های الکترونیکی این سازمان، می‌تواند وکلا را در ارائه خدمات حقوقی موثرتر در این زمینه یاری کند.

 

جدول 1: انواع جرایم مالیاتی قابل بخشش برای اشخاص حقوقی

نوع جریمه	قانون مربوطه	قابل بخشودگی
تاخیر در پرداخت مالیات بر ارزش افزوده	قانون مالیات بر ارزش افزوده، ماده 23	معمولاً بله
تاخیر در تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده	قانون مالیات بر ارزش افزوده، ماده 22	معمولاً بله
عدم صدور صورتحساب الکترونیکی یا درج اطلاعات نادرست	قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، ماده 22	معمولاً بله
عدم ارسال صورت معاملات فصلی	قانون مالیات‌های مستقیم، ماده 169	معمولاً بله
تاخیر در پرداخت مالیات عملکرد	قانون مالیات‌های مستقیم، ماده 190	معمولاً بله
عدم تسلیم ترازنامه و صورت سود و زیان	قانون مالیات‌های مستقیم، ماده 193	معمولاً بله
عدم ارائه لیست حقوق و دستمزد	قانون مالیات‌های مستقیم، ماده 197	معمولاً بله
تاخیر در ثبت گزارش‌های خرید و فروش در سامانه معاملات فصلی	قانون مالیات‌های مستقیم، ماده 169	معمولاً بله
عدم ارسال فهرست قراردادهای پیمانکاری و معاملات فصلی	قانون مالیات‌های مستقیم، ماده 169	معمولاً بله
عدم ارسال اسناد و مدارک	قانون مالیات‌های مستقیم، مواد مختلف	معمولاً بله

جدول 2: مراحل و مهلت‌های اعتراض به جرایم مالیاتی

مرحله اعتراض	مرجع رسیدگی	مهلت اعتراض	اقدام مورد نیاز
اعتراض به برگ تشخیص مالیات	ممیز کل مالیاتی	30 روز از تاریخ ابلاغ	ثبت اعتراض الکترونیکی در سامانه مای تکس و ارائه دلایل و مدارک
اعتراض به رای هیئت حل اختلاف بدوی	هیئت حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر	20 روز از تاریخ صدور رای	ثبت اعتراض الکترونیکی در سامانه مای تکس و ارائه دلایل و مدارک
شکایت به شورای عالی مالیاتی	شورای عالی مالیاتی	2 ماه از تاریخ صدور رای هیئت تجدید نظر	ثبت شکایت در سامانه مای تکس و ارائه دلایل و مدارک
شکایت به دیوان عدالت اداری	دیوان عدالت اداری	طبق قانون دیوان عدالت اداری	ثبت دادخواست در دیوان عدالت اداری